استانداردهای ساختمانی به واسطه‌ی انواع مختلف سنگ‌ها بسیار متفاوت هستند. این استانداردها با توجه به نوع سنگ، کاربرد، مکان استفاده، و نکات ایمنی در ساختمان گذاشته می‌شوند. رعایت این استانداردها برای استفاده از سنگ در ساختمان، یکی از قوانین اساسی است که باید به آن توجه کرد. به همین دلیل این مقاله به بررسی انواع استانداردهای سنگ ساختمانی اختصاص یافته است.
استاندارد سنگ چیست؟
معیار سنگ به مجموعه‌ای از قوانین اطلاق می‌شود که به کنترل کمّی و کیفی سنگ و ویژگی‌های آن می‌پردازد. استاندارد ابعاد، ضخامت و وزن و دیگر ویژگی های مناسب سنگ را برای به کار گیری در ساختمان های مختلف با توجه به موقیت بنا و کاربری آن تعیین می کنند. توجه به استاندارد های سنگ از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که با توجه به این استاندارد ها می توان یک سازه ی ایمن ساخت.
استاندارد سنگ شامل چه مواردی است؟
مواردی که در گواهی های استاندارد سنگ ساختمانی وجود دارد، شامل ویژگی های کمی سنگ اعم از ابعاد و ویژگی های کیفی سنگ از جمله ترکیبات آن را شامل می شود. به طور کلی برخی از مهم ترین ویژگی هایی که استاندارد سنگ ساختمانی در خود جای می دهد شامل موارد زیر می شود:
ضریب نرم شدن سنگ در آب، ضریب سرخوردگی، مقاومت برشی، مقاومت در برابر هوازدگی، مقاومت در برابر یخ زدگی، مقاومت در برابر پیری، مقاومت در برابر تبلور نمک، کیفیت در برش و سنگ زنی، مقاومت خمشی، مشخصات هندسی، ضریب انبساط گرمایی خطی، درصد جذب آب، جرم مخصوص، مقاومت فشاری، مدول گسیختگی، شاخص مقاومت سایشی، نحوه به کارگیری سنگ در بخش های مختلف ساختمان، الزامات قابل توجه در به کار گرفتن سنگ در قسمت های مختلف شهری، تعیین چگالی واقعی و ظاهری، نحوه فرآوری سنگ، تعیین ویژگی ها و الزامات قابل توجه در مصنوعات سنگی، سرعت انتشار صوت در سنگ و…
استانداردهای انواع سنگ ساختمانی
انواع سنگ هایی که در ساختمان سازی استفاده می‌شوند شامل سنگ تراورتن، سنگ چینی (کریستال)، سنگ گرانیت، سنگ لایم استون، سنگ مرمر و سنگ مرمریت می‌شود. این سنگ ها برای عرضه در بازار و استفاده در صنعت ساختمان سازی باید از سازمان ملی استاندارد ایران، گواهی استاندارد را دریافت کنند. در ادامه به تفکیک، استانداردهای مربوط به هر کدام از انواع سنگ ساختمانی را بررسی خواهیم کرد.
استانداردهای سنگ گرانیت
خواص فیزیکی | الزامات آزمون | روش آزمون (بر اساس استاندارد ملی) |
|---|---|---|
حداکثر درصد جذب آب | 0.40 | 5699 |
حداقل چگالی بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب | 2560 | 5699 |
حداقل مقاومت فشاری MPa | 131 | 5698 |
حداقل ضریب گسیختگی MPa | 10.3 | 5697 |
حداقل مقاومت در برابر سایش | 25 | 8230 و 5700 |
حداقل مقاومت خمشی MPa | 8.3 | 8229 |
استانداردهای سنگ تراورتن
خواص فیزیکی | کاربرد بیرونی | کاربرد درونی | روش آزمون (بر اساس استاندارد ملی) |
|---|---|---|---|
حداکثر درصد جذب آب | 2.5 | 2.5 | 5699 |
حداقل چگالی بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب | 2300 | 2300 | 5699 |
حداقل مقاومت فشاری MPa | 52 | 34 | 5698 |
حداقل مقاومت در برابر سایش | 10 | 10 | 8230 و 5700 |
حداقل مقاومت خمشی MPa | 3.4 | 3.4 | 8229 |
استانداردهای سنگ مرمریت
خواص فیزیکی | کلسیت | دولومیت | روش آزمون (بر اساس استاندارد ملی) |
|---|---|---|---|
حداکثر درصد جذب آب | 0.2 | 0.2 | ASTM C97/C97M |
حداقل چگالی بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب | 2595 | 2800 | ASTM C97/C97M |
حداقل مقاومت فشاری MPa | 52 | 52 | ASTM C170/C170M |
حداکثر ضریب گسیختگی بر حسب MPa | 6.9 | 6.9 | ASTM C99/C99M |
حداقل مقاومت در برابر سایش | 10 | 10 | ASTM C241/C241M/C1353 |
حداقل مقاومت خمشی MPa | 6.9 | 6.9 | ASTM C880/C880M |
انواع استاندارد در سنگ ساختمانی
سنگهای ساختمان بر اساس منشأ زمین‌شناسی، خصوصیات فیزیکی، و کاربردهای مدنظر، طبقه‌بندی می‌شوند. استفاده از استانداردها برای طبقه‌بندی و مشخصات‌دهی به سنگهای ساختمان ممکن است در هر کشور یا منطقه به شکل متفاوتی صورت گیرد.
استانداردهای بین المللی ASTM
ASTM International یک سازمان آمریکایی است که استانداردهای فنی را برای طیف گسترده ای از مواد ، محصولات ، سیستم ها و خدمات تدوین و منتشر می کند. استانداردهای ASTM برای سنگهای ساختمانی خصوصیات فیزیکی و مکانیکی سنگهای طبیعی مانند استحکام فشاری ، جذب آب و استحکام خمشی را در بر می گیرد.
استانداردهای سنگ ساختمانی ایرانی
آمارها نشان می‌دهد که ایران، پس از ایتالیا، چین و هند، در رده چهارم تولید سنگ ساختمانی در جهان قرار دارد. در حال حاضر، تعداد اندکی از کارخانه‌های سنگ در بازار ایران وجود دارند که توانایی انجام آزمایشات لازم برای تعیین کیفیت سنگ را دارند.
این آزمایشات به صورت تجربی و بر اساس نام سنگ‌ها انجام می‌شود، و برخی از این سنگ‌ها بر اساس نام معدن و تولیدکننده در بازار به عنوان سنگ با کیفیت شناخته شده‌اند. لازم به ذکر است که آزمایشات موثری در این زمینه در ایران وجود دارد که به راحتی قابل انجام است و از نتایج آن می‌توان به کیفیت سنگ اطمینان حاصل کرد.
استانداردهای سازمان ملی استاندارد
سازمان ملی استاندارد ایران، قوانین و مقرراتی را برای ویژگی‌های مختلف سنگ‌ها و نحوه استفاده از آنها تدوین و اعلام کرده است. این سازمان نیز مسئول نظارت بر اجرای این قوانین می‌باشد و به عنوان یک نهاد دولتی، زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری محسوب می‌شود. تعیین تمامی استانداردها در صنایع مختلف به عهده این سازمان است. در ادامه، برخی از استانداردهای تعیین شده توسط این سازمان برای سنگ را مشاهده خواهیم کرد.
- استاندارد 8229: این استاندارد مقاومت خمشی سنگ های مختلف ساختمانی را مورد بررسی قرار می دهد.
- استاندارد 14959: این استاندارد مقاومت سنگ در برابر یخ زدگی را تعیین می کند و قواعد لازم برای جلوگیری از یخ زدگی سنگ حین ساختن ساختمان را مورد بررسی قرار می دهد.
- استاندارد 17019: این استاندارد سنگ های مصنوعی را پوشش داده و به بررسی ویژگی های مختلف این سنگ ها می پردازد. همچنین الزامات و روش های آزمون کیفیت این سنگ ها برای استفاده در بخش های داخلی و خارجی یک ساختمان نیز در این استاندارد تعریف شده است.
- استاندارد 16935: این استاندارد الزامات و قواعد مهم برای طراحی و نصب نما و پوشش ساختمان ها را تعیین می کند. با استفاده از این استاندارد نحوه نصب و الزاماتی که برای نمای ساختمان باید در نظر گرفته شده مورد بررسی قرار می گیرند.
- استاندارد 13247: این استاندارد ویژگی های استاندارد سنگ تروارتن را مورد بررسی قرار می دهد. استاندارد 13247 ابعاد سنگ تراورتن، ضخامت و ویژگی های دیگر سنگ چون درصد جذب آب سنگ تراورتن را تعریف کرده و مواردی که در استفاده از سنگ تراورتن در ساختمان اهمیت دارند را ارائه می دهد.
- استاندارد 5694: این استاندارد، ویژگی های سنگ گرانیت و الزاماتی که باید در استفاده از این سنگ به آن ها توجه شود را بررسی و تعیین می کند.
- استاندارد 5695: ویژگی ها و دستورالعمل های استفاده از سنگ آهک در این استاندارد قابل دسترسی است.
- استاندارد 5696: این استاندارد از دیگر استاندارد های مهم ملی در زمینه سنگ های ساختمانی است که با توجه به ویژگی های سنگ مرمریت، الزامات و موارد قابل توجه در استفاده از این سنگ را مورد بررسی قرار داده و معرفی می کند.
کلام آخر
ما در این مقاله سعی کردیم در ارتباط با استاندارد سنگ اسلب و مشخصات فنی بهترین نوع سنگ های ساختمانی توضیح دهیم. با استفاده از الزمات و استانداردهای سنگ های ساختمانی می توان خصوصیات سنگ، ویژگی فیزیکی و شیمیایی، میزان سختی و نوع عملکرد سنگ و سایر موارد دیگر را تشخیص داد.
در صورتی که از سنگ های ساختمانی بدون توجه به میزان کیفیت و استانداردی که برای آن ها مشخص شده است در پروژه های ساختمانی استفاده کنید، ممکن سطح سنگ در بازه زمانی بسیار کوتاهی نیاز به ترمیم و بازسازی داشته باشد. هر یک از سنگ های ساختمانی میزان مقاومت متفاوتی در برابر ضربه و خمش طبق استانداردهای بین المللی سنگ های ساختمانی دارد.